Κωστής Παλαμάς | Το Φιλολογικό Σαλόνι της Οδού Ασκληπιού 3 (1884 – 1935)
Το σημαντικότερο φιλολογικό σαλόνι της εποχής ήταν το σπίτι του Παλαμά στην οδό Ασκληπιού 3. Στο σπίτι αυτό έζησε ο Παλαμάς το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του (1884 – 1935), οπότε μετακόμισε στην Πλάκα.
Το σπίτι αυτό είχε δυό ορόφους, που επικοινωνούσαν μεταξύ τους με εσωτερική σκάλα. Μια εξωτερική μαρμάρινη σκάλα οδηγούσε από την εξώθυρα του δρόμου κι από την αυλή του σπιτιού στην είσοδο του επάνω ορόφου, όπου διέμενε ο Παλαμάς.
Στο σπίτι αυτό του Παλαμά γίνονταν τα βράδια, κυρίως τα Σαββατόβραδα, φιλολογικές συγκεντρώσεις με λογοτέχνες και λόγιους της εποχής, οι οποίοι συζητούσαν για την πνευματική ζωή και τη σύγχρονη λογοτεχνική κίνηση, αλλά και για τη μοντέρνα ευρωπαϊκή λογοτεχνία.
^O Κωστής Παλαμάς με τη γυναίκα του Μαρία και την κόρη του Ναυσικά στο σαλόνι του στην Ασκληπιού.
Στο φιλολογικό αυτό κύκλο του Παλαμά ανήκαν ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο Μιλτιάδης Μαλακάσης, ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, ο Ιωάννης Γρυπάρης, ο Ανδρέας Καρκαβίτσας, ο Λάμπρος Πορφύρας, ο Παύλος Νιρβάνας και άλλοι, οι οποίοι διάβαζαν στις βραδυνές τους συναθροίσεις έργα τους, κάθε νέα δημιουργία τους στην ποίηση, το θέατρο ή το διήγημα.
Το ιστορικό αυτό σπίτι του Παλαμά, όπου έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του και έγραψε τα πιο πολλά από τα έργα του, κατεδαφίστηκε το 1966, παρόλες τις διαμαρτυρίες και έγγραφες αναφορές του πνευματικού κόσμου. Στον τύπο της εποχής είχε χαρακτηριστεί ως “πνευματικό έγκλημα”.
Σήμερα, η πολυκατοικία που έχει ανεγερθεί στη θέση του στεγάζει το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά.
^ Γ. Ροϊλός, Οι ποιητές Φιλολογικός Σύλλογος «Παρνασσός». Μεγάλοι ποιητές της γενιάς του 1880. (π. 1919)
Στα δεξιά απεικονίζεται ο Α. Προβελέγγιος να διαβάζει κάποιο ποίημά του, ενώ από τα αριστερά προς τα δεξιά διακρίνονται οι Γ. Στρατήγης, Γ. Δροσίνης, I. Πολέμης, K. Παλαμάς (στο κέντρο) και Γ. Σουρής.
“Εκεί κάθε Σάββατο, καμιά φορά και συχνότερα επί χρόνια πολλά τότε, με τα πρωτόλειά μας στην αρχή, με τα ώριμα έργα μας ύστερα, πεζογράφοι και ποιηταί, εκεί στο σπίτι του δασκάλου, Δροσίνηδες, Χατζόπουλοι, Καμπύσηδες, Νιρβάνηδες, Πορφύρηδες, Γρυπάρηδες, Σημηριώτηδες, όλοι σ’ ένα γραφείο με στοίβα τα βιβλία και τα χαρτιά σε ράφια ως το ταβάνι της κάμαρας.”
Να ’γραφα σαν
Να ’γραφα σαν τον φίλον τον Γρηγόριον,
θα ’χα αποκτήσει γόητρον πελώριον,
θα ’χα γραμμένα εγώ τον «Ποπολάρον»,
κι εκδότην εγώ θα ’χα τον Κολάρον.
Να ’γραφα σαν τον φίλον Παλαμάν,
θα ’χα και τόσην δόξαν –ωχ, αμάν!-
Με φτώχειαν και υπόληψιν θα έζων
και εθνικός ποιητής θα ήμουν των Κινέζων.
Να ’γραφα σαν τον Ζαχ. Παπαντωνίου,
θα ήμουνα σωσμένος διά βίου,
θα επερνούσα την ζωήν μου εξαισίαν,
και θέσιν θα εξησφάλιζα και στην αθανασίαν.
Να ’γραφα όπως γράφει ο Μελάς,
θα μ’ ήξερε ολόκληρη η Ελλάς,
όπως το έπαθε εκείνος ο καημένος
και πάει ανεπανόρθωτα χαμένος.
Να ’γραφα όπως γράφει ο Νιρβάνας,
λόγια σοφά κι όχι της καραβάνας
και αν δεν ήμουν τίποτα ως εικός,
θα ’μουν τουλάχιστον Ακαδημαϊκός.
Να ’γραφα όπως γράφει ο κ. Σκίπης
-στα δυο σε σχίζω, κόσμε, αν αντείπεις!-
θα ’μουνα μια καλή κολοκυθέα,
ή θα ’μουνα οδός στην Καλλιθέα.
Να ’γραφα όπως γράφει ο Γρυπάρης,
λέξη δε θενά μπόραγε να πάρεις
και θα με λέγαν, άγνωστον διατί,
πάρα πολύ μεγάλον ποιητή.
Να ’γραφα σαν το Γιώργη τον Ασπρέα,
θα ’κανα τη δουλειά μου τόσ’ ωραία,
θα βούταγα όπου εύρισκα ελευθέρως
και θα ’μουν ιστοριογράφος βέρος!
Ευγενικές φιλοδοξίες / Σατιρικό περιοδικό / Παπαρούνα / 7ο τεύχος / 16.2.1933 – 1.7.1933 /
πιθανότατα είναι του / Πωλ Νορ // Νίκου Νικολαΐδη / 1899-1981 / Είχε κι άλλους συνεργάτες
αλλά την περισσότερη ύλη την έγραφε ο ίδιος. [sarantakos.com]
.