Ο Μέγας Ανατολικός | Ανδρέας Εμπειρίκος (1945 – 1951)

Υπερωκεάνειος πλους
ή Πλους υπερωκεανείου

Εις μνήμην του Κ.Π. Καβάφη που πήγε πέρσι για πάντα στην Ιθάκη

Από σταβέντο φάνηκε τ’ ωραίο νησί
Μα το βαπόρι μας δεν πόντισε. Θα πάμε
πολύ μακρύτερα. Γι’αυτό μια νάρκη
χαρακτηρίζει την ώρα αυτή.

Κι όταν εξαντληθούνε τα βιβλία
Και μάθουμε τους χάρτες της πορείας
Οταν εξαντληθούν οι ψίθυροι και το φεγγάρι
Και φτάσουμε στον τόπο της προσέγγισης
Θα κατεβούμε να χαρούμε το λιμάνι
Θα κατεβούμε ν’ αγοράσουμε gold flakes
«Και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής»
Διά την συνέχεια του πηγαιμού μας.
Κι ελπίζω να ‘ναι το ταξίδι μακρινό
«Γεμάτο περιπέτειες, γεμάτο γνώσεις»
«Τώρα που μάθαμε  και μεις οι Νέες Υόρκες τι σημαίνουν».

Αθήνα, 14.8.1934

[Προϊστορία ή Καταγωγή]

“… Εις την μεγάλην και απλέτως φωτισμένην αίθουσαν των εορτών του υπερωκεανείου, η ορχήστρα έπαιζε και αναρίθμητα ζεύγη εστροβιλίζοντο επί του στιλπνού δαπέδου.

Απαντες σχεδόν οι άνδρες και πάντως όλοι οι Βρεταννοί έφερον φράκα, πλην ολίγων αξιωματικών, των οποίων τα ερυθρά χιτώνια και αι χρυσαί επωμίδες εξεχώριζαν κατά τρόπον όχι μόνον αρειμάνιον αλλά και πανηγυρικόν, εις την ομοιομορφίαν και την μονοτονίαν των άλλων ανδρικών ενδυμάτων.

Αι κυρίαι έφεραν πολυτελείς και όλων των χρωμάτων εξώμους εσθήτας, που άφηναν να φαίνωνται προκλητικώς και εις μέγαν βαθμόν αι άνω στρογγυλότητες των περιπαθώς συνθλιβομένων υπό την πίεσιν των κορσέδων ωραίων των μαστών .”

”Γαλάζια, πράσινα, λευκά, και, πού και πού, μερικά κατάμαυρα ή ζινζολινόχρωμα, τα κρινολίνα και τα άλλα φορέματα διέγραφαν τόξα και εκυμάτιζαν, διογκούμενα και κολπούμενα εις τα πτυχάς και τας πτυχώσεις των, και ανασηκωνόμενα από την φυγόκεντρον ζωηρότητα των στροβίλων του βαλλισμού, αποκαλύπτοντα δια της ούτω προκαλουμένης συχνά σημαντικής ανυψώσεως των ποδογύρων, τους αστραγάλους, και ενίοτε και μέρος των κνημών των χορευτριών, των οποίων τα αστράπτοντα μάτια έδειχναν, άλλα μεν τον βαθμόν της ρομαντικής των νοσταλγίας, άλλα δε, την γεννωμένην ή προκεχωρημένην αισθησιακήν διέγερσιν, ενώ άλλα πάλιν, βελούδινα και δύοντα ηδυπαθώς υπό τα βλέφαρα, έδειχναν έντονον έξαρσιν ιμερικήν, προδίδοντα ραγδαίως προσεγγίζουσαν ή επικειμένην, ή εν τω γίγνεσθαι ήδη ευρισκομένην, υγράν οργαστικήν έκβασιν εις τας αγκάλας των ανδρών.

Και ενώ εξηκολούθει ο βαλλισμός, άλλοι μεν άνδρες εκοίταζαν με περιπάθειαν, ή με βλέμμα οξύ τας ντάμας των εις τα μάτια, άλλοι κάτι ψιθυρίζοντες και άλλοι σιωπηλοί. Τινές εξ αυτών είχαν μερικάς ή πλήρεις στύσεις, αι οποίαι έκαμναν τας περισκελίδας των να εξογκούνται εις ποικίλους βαθμούς και τας οποίας, άλλοι μεν προσεπάθουν να δαμάσουν, ή, τουλάχιστον, να αποκρύψουν, άλλοι δε – οι πλέον φιλήδονοι ή θαρραλέοι – προσεπάθουν, αντιθέτως, να τας καταστήσουν όσον το δυνατόν πλέον εκδήλους και πλέον αισθητάς, εις τα ωραίας ντάμας των.

Η Φλώσσυ, ισταμένη από ημισείας περίπου ώρας προ της παραφωτίδος που είχε εκλέξει, εις το κατάστρωμα, επί μιας μικράς βαθμίδος που εσχημάτιζαν εις την βάσιν του ξυλίνου τοιχώματος, καθ’ όλον το μήκος της αιθούσης δύο κεκαλυμμένοι σωλήνες ατμού, παρετήρει έκθαμβος τον μεγάλον χορόν, από τον οποίον την εχώριζαν το τοίχωμα, το παχύ κρύσταλλον του φινιστρινίου και αι σκληραί απαγορεύσεις των προνομιούχων ενηλίκων.”

“… εις την μεγάλην αίθουσαν των εορτών ο χορός εξηκολούθει…

… η μουσική έπαιζε πάλιν ένα πτερόεν βαλς… ”

Ανδρέας Εμπειρίκος, Το βαπόρι «Καρυστάκι», τέλη Δεκ. 1953

“… όμως και εις τας άλλας, μεταξύ του θαλαμηπόλου και της Φλώσσυ ερωτικάς παιδιάς, υπήρχαν ποικίλοι τρόποι απολαύσεως. Εκτός από τους συνήθεις αυνανισμούς τούς εκτελούμενους ταυτοχρόνως, των δύο συναιτέρων καθημένων έναντι του μεγάλου κατόπτρου της πολυτελούς τουαλέττας…

… ο υπηρέτης εκάθητο έναντι του λαμπρού κρυστάλλου και ηυνάνιζε την παίδα, ορθίαν ή καθημένην καταλλήλως, ώστε να βλέπη και αυτή και αυτός το αιδοίον της και την ψωλήν του… ”

”Η Υβόννη ανέπνευσε βαθιά την θαλασσίαν αύραν και εκοίταζε τον ουρανόν ως εν εκστάσει. Λέξεις που είχε μάθει να αποστηθίζη μάλλον παρά να εννοή εις το σχολείον, επανήρχοντο εις τον νουν της.
Ποιος ήτο ο Σείριος, ο Ωρίων; Ποιος ο Βέγας; Ποιος ο Ζεύς; Ποια η Αφροδίτη; Τί ήτο ο μέγας επουράνιος ποταμός, ο Γαλαξίας; Τί ήτο η μέδουσα, ο Ιππόκαμπος, ο Αστερίας; Τί ήσαν τα μαλάκια και σπονδυλωτοί ιχθύες; Τί ήτο ο Βροντόσαυρος, το Δεινοθήριον, η Φάλαινα, τα Μαμούθ, ο Ελέφας; Τί ήτο η ώσις εκείνη που εξεκίνησε από τους πυθμένας των ωκεανών εις την αυγήν της προανθρώπινης ιστορίας και έφθανε πέραν από τας αυχμηρότητας και τους κοχλασμούς της Γης, τους κατακλυσμούς και τα πλημμύρας, τας συρρικνώσεις και τους παγετούς, εις λόχμας και δάση σκιερά και εις ποταμοβρέκτους πεδιάδας, εις γεννήματα και οπώρας, ναι, ω ναι, εις οπώρας και εις καρπούς ποικίλους, που επέτρεπαν την έλευσιν άλλων ειδών και άλλων πλασμάτων…”

”…Η νεαρά Σουηδή αριστοκράτις και αι δυο μικραί Λαπωνίδες υπηρέτριαι συνωθούμεναι και κινούμεναι σπασμωδικώς ή μία επί της άλλης, αναστενάζουσαι και εκβάλλουσαι μικράς οξείας φωνάς από τήν γλύκαν πού εδοκίμαζαν, με εντόνους εκφράσεις λαγνείας εις τά πρόσωπά των, επλησίαζαν πασιφανώς εις τήν τριπλήν υγράν έκβασιν πού θα απεκορύφωνε τήν ερωτοπραξίαν των, όταν κάτι τελείως αδόκητον συνέβη.
Ένας πελώριος σκύλος διερχόμενος εκείθεν καί προχωρών μέ μεγάλους καί ταχείς διασκελισμούς, μόλις είδε τό χαριτωμένον σύμπλεγμα των τριών αλληλομαλακιζομένων κοριτσιών, έσπευσε πρός αυτά. Αφού δέ τά ωσφράνθη εις τά σημεία των φορεμάτων πού εκάλυπταν τά αιδοία των προσπαθών μέ απεγνωσμένας κινήσεις της κεφαλής του νά ανασηκώση τούς ποδογύρους των, διά νά φέρη τό στόμα του εις επαφήν μέ τά ερωτικά των όργανα, αποτυχών εις τούτο μέ τήν Γκρέτα και τήν Όλαν, κατώρθωσε τελικώς νά θέση τήν κεφαλήν του υπό τό κοντοφούστανον της μικράς Νόλας.”

Ανδρέας Εμπειρίκος, Αθήνα, 1956

”Τα πράγματα που ο Ανδρέας ηγάπα υπεράνω όλων των άλλων, ήσαν κατά σειράν, αι ηδοναί του έρωτος, η ποίησις και τα μεγάλα ταξίδια – όμως, όχι εκείνα που επιτρέπουν, απλώς, την μουσειακήν, τρόπον τινά, διαπίστωσιν και ταξινόμησιν του λεγομένου «εντοπίου χρώματος», αλλά τα επιτρέποντα την προέκτασιν, την προβολήν και την συμμετοχήν εκάστου «Ενός», εκάστου «Εγώ», εκάστου Ατόμου, διά της βιουμένης προσωπικής κατανοήσεως της ολοκληρωτικής ουσίας και της οικουμενικής εννοίας, εις την καθολικότητα και τον πλήρη ρυθμόν του Κόσμου.”

””Ααααα!…Ααααα!…Ωωωωω!…Ααααα!…”, έκαμε συνεχώς η Έθελ και έσπρωχνε με δύναμιν το ερωτικόν της κογχύλιον προς το στόμα του θαυμαστού της, του οποίου η γοργοκίνητος και λίαν εξασκημένη ως χαμαιλέοντος γλώσσα, έπληττε αόκνως το φουσκωτόν μουνέττον, κεντρίζουσα και γλείφουσα τάς νύμφας, την ουρήθραν και την μικράν μουνότρυπαν, διά να επιδοθή εν τέλει εις το γλωσσοκοπάνισμα της εκ νέου υπερσφυζούσης εν ακροτάτη στύσει κλειτορίδος του φιλήδονου κορασίου.”

”Η Γκρέτα, καταφανώς εν μεγάλη διεγέρσει διατελούσα, χωρίς την παραμικράν προφύλαξιν, ανέσυρε εν ριπή οφθαλμού το φόρεμά της, και, αποκαλύπτουσα, προς στιγμήν, ένα θαυμάσιον και προεξέχον πολύ, εν μέσω ολίγων αραιών τριχών μουνί (δεν έφερε σκελέαν), ήνοιξε τούς μηρούς της, έθεσε την κούκλαν μεταξύ αυτών, και καλύπτουσα πάλιν το ερωτικόν της όργανον, έσφιξε τούς μηρούς της, και ήρχισε να κινήται ζωηρώς, ζωηρότατα, επί του καθίσματός της, κατά τρόπον που εφανέρωνε ότι ηυνανίζετο με πάθος, τρίβουσα μανιωδώς το αιδοίον της, επί της κεφαλής και των μαλλιών του κομψού ανθρωπομόρφου ομοιώματος, επιδιώκουσα με αφάνταστον ζέσιν να επιφέρη τοιουτοτρόπως την έκχυσιν του ερωτικού χυμού της, αδιαφορούσα τελείως, και, ίσως, τερπομένη επιπροσθέτως, από το γεγονός ότι εξετέλει την τόσον άσεμνον, άλλα και τόσον χαριτωμένην αυτήν πράξιν δημοσία.”

* Λόρδος Κλίφφορντ (τόμ 7, σελ 35)

Ανδρέας Εμπειρίκος: Ναύτης με τους φίλους του Πέτρο Αφθονιάτη και Νίκο Γέροντα, 1921

Ο δεκαήμερος παρθενικός πλους του υπερωκεανείου “Μέγας Ανατολικός” από το Λίβερπουλ στη Νέα Υόρκη τον Μάιο του 1867. Επιβάτες κάθε τάξεως και επαγγέλματος, μαζί με το πλήρωμα, διαπλέουν τον Ατλαντικό, με το γιγαντιαίο υπερωκεάνειο, μια πρωτόγνωρη ηδονική Κιβωτό, απολαμβάνοντας όλες τις μορφές του έρωτα άνευ ορίων άνευ όρων.

Το ταξίδι του «Μεγάλου Ανατολικού» τού Ανδρέα Εμπειρίκου, συνδέεται με τον ιστορικό πλου τού τροχήλατου Great Eastern που συνέδεσε τη Μεγάλη Βρετανία με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής το 1860. Με αυτό το πλοίο ταξίδεψε ο Ιούλιος Βερν στην Αμερική το 1867, περιγράφοντας αργότερα το ταξίδι του στο μυθιστόρημα Πλωτή Πολιτεία / Une Ville flottante, 1871.

Η συγγραφή του διήρκεσε από το 1945 μέχρι το 1951, ενώ η τελική του μορφή οριστικοποιήθηκε περίπου το 1970.

Πρώτη δημοσιεύση το 1966, στο Πάλι τ. 6,  Εικόνες από το μυθιστόρημα Ο Μέγας Ανατολικός (αποσπάσματα εκ του 52ου κεφαλαίου).