Αλλαγή / Η επανάσταση | Sławomir Mrożek, 1981
Vincent van Gogh, Bedroom in Arles, September 1889
.
Στο δωμάτιό μου το κρεβάτι βρισκόταν εδώ, η ντουλάπα εκεί και το τραπέζι ανάμεσά τους. Μέχρι που το βαρέθηκα. Τράβηξα το κρεβάτι προς τα εκεί και την ντουλάπα προς τα εδώ. Για ένα διάστημα ένιωσα τη ζωογόνο αύρα του καινούργιου. Αλλά σε λίγο καιρό, και πάλι πλήξη. Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η αιτία της πλήξης ήταν το τραπέζι, ή μάλλον η θέση του στο κέντρο, που δεν είχε αλλάξει. Γι’ αυτό έσπρωξα το τραπέζι εκεί και το κρεβάτι στο κέντρο. Αντισυμβατικά.
Η ανανέωση αυτή μου έδωσε νέα ζωή, και για όσο κράτησε, ήμουν ευχαριστημένος με την αντισυμβατική, άβολη κατάσταση που προέκυψε. Γιατί τώρα δεν μπορούσα πια να κοιμάμαι με το πρόσωπο στραμμένο στον τοίχο, που ήταν πάντα η αγαπημένη μου στάση.
Ωστόσο, μετά από λίγο καιρό, το καινούργιο έπαψε να είναι καινούργιο, και παρέμεινε μόνο η άβολη κατάσταση. Κι έτσι έσπρωξα το κρεβάτι προς τα εδώ και την ντουλάπα στο κέντρο. Ήταν επιτέλους μια ριζική αλλαγή. Γιατί μια ντουλάπα στο κέντρο του δωματίου, αυτό κι αν ήταν αντισυμβατικό. Ήταν κάτι που θα το λέγαμε ρηξικέλευθο.
Η ανανέωση αυτή μου έδωσε νέα ζωή, και για όσο κράτησε, ήμουν ευχαριστημένος με την αντισυμβατική, άβολη κατάσταση που προέκυψε. Γιατί τώρα δεν μπορούσα πια να κοιμάμαι με το πρόσωπο στραμμένο στον τοίχο, που ήταν πάντα η αγαπημένη μου στάση.
Ωστόσο, μετά από λίγο καιρό, το καινούργιο έπαψε να είναι καινούργιο, και παρέμεινε μόνο η άβολη κατάσταση. Κι έτσι έσπρωξα το κρεβάτι προς τα εδώ και την ντουλάπα στο κέντρο. Ήταν επιτέλους μια ριζική αλλαγή. Γιατί μια ντουλάπα στο κέντρο του δωματίου, αυτό κι αν ήταν αντισυμβατικό. Ήταν κάτι που θα το λέγαμε ρηξικέλευθο.
Αλλά μετά από κάποιο διάστημα… Τι καλά που θα ΄ταν να μην υπήρχε αυτό το «μετά από κάποιο διάστημα»! Για να μην πολυλογώ, και η ντουλάπα στο κέντρο του δωματίου έπαψε να είναι για μένα κάτι καινούργιο και ασυνήθιστο.
Έπρεπε να κάνω μια ανατροπή, να πάρω μια μεγάλη απόφαση. Αν μέσα στο δεδομένο πλαίσιο είναι αδύνατο να υπάρξει μια πραγματική αλλαγή, πρέπει τότε να βγεις εντελώς από το πλαίσιο. Αν το αντισυμβατικό δεν επαρκεί, αν το ρηξικέλευθο είναι αναποτελεσματικό, πρέπει να προχωράει κανείς στην επανάσταση.
Αποφάσισα να κοιμάμαι μέσα στην ντουλάπα. Όποιος το έχει δοκιμάσει καμιά φορά, να κοιμηθεί όρθιος μέσα στην ντουλάπα, ξέρει ότι σ’ αυτή την άβολη στάση είναι αδύνατο ν’ αποκοιμηθείς, για να μην πούμε για τη φαγούρα στα πόδια και οι πόνοι στην πλάτη.
Ναι, αυτή ήταν η σωστή απόφαση. Η απόλυτη επιτυχία, η ολοκληρωτική νίκη. Γιατί αυτή τη φορά η γνωστή αίσθηση «μετά από λίγο καιρό» δεν προέκυψε. Μετά από λίγο καιρό, δε συνήθισα την αλλαγή. Η αλλαγή παρέμεινε αλλαγή, και μάλιστα ένιωθα την αλλαγή όλο και πιο έντονα, καθώς οι μέρες περνούσαν και οι πόνοι δυνάμωναν.
Κι έτσι όλα θα ήταν υπέροχα, αν η ψυχικές μου αντοχές δεν αποδεικνύονταν πολύ περιορισμένες. Μια νύχτα δεν το άντεξα πια. Παράτησα την ντουλάπα και ξάπλωσα στο κρεβάτι.
Κοιμήθηκα τρία εικοσιτετράωρα. Μετά έσπρωξα τη ντουλάπα στον τοίχο και το τραπέζι στο κέντρο, γιατί η ντουλάπα στο κέντρο του δωματίου μ’ ενοχλούσε.
Τώρα το κρεβάτι βρίσκεται πάλι εδώ, η ντουλάπα πάλι εκεί και το τραπέζι ανάμεσά τους. Όταν με κυριεύει η πλήξη, θυμάμαι τις εποχές, που έκανα επανάσταση.
Sławomir Mrożek, Opowiadania / Η ζωή για αρχάριους, 1981